مقاله در لغت به معنای گفتار، مبحث، سخن، قول و فصلی از کتاب یا رساله آمده است و در فرهنگ معین یکی از معانی این کلمه را نوشته ای دانسته شده که درباره موضوعی نویسند.

پیشینه مقاله نویسی در زبان فارسی چندان نیست، درکشور ما مقاله نویسی از نیمه دوم قرن سیزدهم  فراتر نمی رود. درواقع روزنامه و مقاله همزاد هستند، درکشورهای باختری نیز مقاله نویسی نیز به اوایل قرن هفدهم میلادی که نخستین نشریه های دوره ای کشورهای اروپایی انتشار یافت هماهنگ است. ادموندبورک فیلسوف و سیاستمدار انگلستانی روزنامه نگاران را اینگونه مورد خطاب قرار می دهد: " آقایان شما رکن چهارم دمکراسی هستید."

معمولا مقاله به آنگونه از نوشته ها اطلاق میشود، که هدف نویسنده آن بررسی یکی از مسائل علمی، ادبی، اجتماعی، اخلاقی و جز آنها باشد و  بخواهد با پژوهش دقیق و دقت از جوانب امر موضوع را به اثبات رساند، یا نفی کند.

 در حقیقت، مقاله علمي معمولاً در نتيجه پژوهش منطقي، ژرف و متمركز نظري، عملي يا مختلط، به كوشش يك يا چند نفر در يك موضوع تازه و با رويكردي جديد با جهت دستيابي به نتايجي تازه، تهيه و منتشر مي‏گردد. (اعتماد و همكاران، 1381، ص2) چنين مقاله ‏اي در واقع گزارشي است كه محقق از يافته‏ هاي علمي و نتايج اقدامات پژوهشي خود براي استفاده ساير پژوهشگران، متخصصان و علاقه ‏مندان به دست مي‏دهد.

تهيه گزارش از نتايج مطالعات و پژوهش‏هاي انجام شده، يكي از مهم‏ترين مراحل پژوهشگري به شمار مي‏رود؛ زيرا اگر پژوهشگر نتواند دستاوردهاي علمي خود را در اختيار ساير محققان قرار دهد، پژوهش او هر اندازه هم كه مهم باشد، به پيشرفت علم كمكي نخواهد كرد؛ چون رشد و گسترش هر عملي از طريق ارائه و به هم پيوستن دانشِ فراهم آمده از سوي فردفرد انديشمندان آن علم تحقق مي‏يابد.

همان طور كه پژوهشگر پيش از اقدام به پژوهش، نيازمند توجه و بررسي يافته‏ هاي علمي پژوهشگران قبل از خود است تا بتواند يافته ‏هاي علمي خود را گسترش بخشد، ديگران نيز بايد بتوانند به يافته ‏هاي پژوهشي او دسترسي پيدا كنند و با استفاده از آنها فعاليت‏هاي علمي خود را سازمان داده، در ترميم و تكميل آن بكوشند.

از امتيازهاي مهم يك مقاله مي‏توان به مختصر ومفيد بودن، بِروز بودن و جامع بودن آن اشاره كرد؛ زيرا محقق مي‏تواند حاصل چندين ساله پژوهش خود در يك رساله، پايان‏ نامه، پژوهش، يا حتي يك كتاب را به اختصار در يك مقاله علمي بيان كند تا پژوهشگران ديگر بتوانند با مطالعه آن مقاله از كليات آن آگاهي يابند و در صورت نياز بيشتر، به اصل آن تحقيقات مراجعه كنند.

بدين منظور، امروزه نشريات گوناگوني در زمينه ‏هاي مختلف علمي- پژوهشي نشر مي‏ يابد و مقاله‏ هاي به چاپ رسيده در آنها، اطلاعات فراواني را در اختيار دانش پژوهان قرار مي‏دهند.

لازم است محققان با شيوه تدوين مقالات علمي آشنا باشند تا بتوانند با استفاده از شيوه ‏هاي صحيح، با سهولت، نتايج تحقيقات و مطالعات خود را به صورت مقاله در اختيار علاقه ‏مندان قرار دهند.

نوشتن مقاله مستلزم رعايت اصولي در ابعاد مختلف محتوايي، ساختاري و نگارشي است.